Melankoli-2
‘Melankoli, Laura’ (1899) adlı tabloda, melankoli kadının ruh durumuyla yansıtılır. Bu kadın hiçbir şey yapmadan oturmaktadır. Mavi tonlarındaki elbisesi ve hafif öne eğik hali pek genç olmadığını gösterirken, ten rengi sağlıklıdır. Bakışları ise sabit ve içe dönüktür. Kimseyi, hiçbir şeyi görmüyor şekilde resmedilmiştir. Dışarıdaki dünya umurunda değildir. Bir eli kucağında diğeri bacağında öylece durmaktadır. Önünde, üzerindeki saksıda iki çiçek olan bir masa, perdesiz pencereden durgun bir manzara göze çarpmaktadır. Bazı kaynaklarda, masa örtüsünün deseninin, insan vücudundan bir organını belirttiği iddia edilmektedir. Eğer bu bir beyni işaret ediyorsa -ki en çok benzetilen organ beyindir- Munch’un, kız kardeşi Laura’nın zihinsel hastalığını vurgulamak için bu yöntemi kullandığımı yorumlanabilir. Gökyüzü mavi, ama karla kaplı bir manzara vardır. İçeride öylece oturan eylemsiz kadının baharın güneşli günlerini beklediğini, kışın uyuşukluğundan ve dalgın, karamsar düşüncelerinden kurtulabileceğini ummaktan başka yapacak bir şey olmadığını bize anlatmaktadır.
Manzaralardaki ve insan figürlerindeki bu melankoli, yaşanılanların, sorgulamaların, düşüncelerin sonucunda yoğun bir kedere veya haz duyulan tatlı bir hüzne yol açan anlamlı bir başkaldırıdır. Her şeyden soyutlanıp kendi içine yönelme ve belki de derinlerde kaybolma, güçsüzlüğü ve çaresizliği fark ettirebilir. Melankoli arada olmakla, yavaşlamakla, yalnızlıkla, çelişkilerle, kararsızlıkla yan yana dursa da sarılacak tek şey umut olacaktır.
Melankolik insan tasvirlerinde ‘elleri yüze dayama’ Antik Yunan sanatında da görülen bir duruştur. Ancak Albrecht Dürer’in “Melancolia 1” adlı gravüründen sonra pek çok kez başvurulmuştur. Melankolik figür genellikle bir taşın üzerine oturur, dirseklerini dizlerine dayar ve eli çenesindedir. Bu hareket, düşünceler içinde olmanın sembolü olarak kalıplaşır.
MELANKOLİ
Melankoli terimi ilk olarak, Sigmund Freud’un 1917 yılında yayınladığı “Trauer und Melancholie” (Yas ve Melankoli) makalesinde yer almıştır. Peki, melankoli tam olarak nedir, melankolik insanlar nasıl anlaşılır?
Melankoli, günümüzde yaygın olarak kişinin az hareketli ve normalden daha heyecansız bir hayat tarzını sürdürdüğü depresyondan kaynaklanan bir duygudurum bozukluğu anlamında kullanılır. 2000 yıl süresince akıl hastalıklarıyla ilgili bütün sınıflandırmalarda yer almıştır. Artık bu terimi kullanmak yerine “depresyon” terimi kullanılmaktadır. Bugün melankoli terimi kullanıldığında, şiddetli veya psikotik depresyon mevcudiyeti anlaşılmalıdır. Çoğunlukla 30 yaşından sonra ortaya çıkan melankolinin sebepleri değişiklik gösterebilir. Peki, melankoli nedir, evreleri neler, tedavisi var mı?
Melankoli Neden Olur?
Psikofizyolojik faktörler; organsal, toksik, infeksiyöz, travmatik, hormonal, nörolojik, sosyo-ekonomik sebeplerdir.
Melankolik Ne Demek?
Melankoli halk arasında yalnızlığı tercih ve hüzün hali olarak bilinse de aslında psikolojik bir durumdur. Nedensiz yere depresyon hissi ve bir şeyler yapmaya duyulan isteksizlik olarak ortaya çıkar. Eskiden şizofren gibi daha ciddi ve fiziksel rahatsızlıklara dayandırılan melankoli, beraberinde belli bir kültür ve kült getirmiştir. Günümüzde ise aşk ya da kimlik karmaşası gibi duygusal nedenlere bağlanmaktadır.
Melankolinin 8 Evresi
1. Hafif şekiller: İç organ şikayetleri, ağrılar, kabızlık, uykusuzluk, cinsel (seksüel) yetmezlik, durgunluk, takatsizlik, kuruntular.
2. Subakut melankoli (melankolik depresyon): Zayıflık, yorgunluk, takatsizlik, durgunluk, neşesizlik.
3. Nevrastenik şekil: Çabuk yorulma, çalışma gücü kaybı, dikkat ve hafızada zayıflama, baş ağrısı, çarpıntı, mide-barsak bozuklukları, cinsel (seksüel) yetmezlik.
4. Stuporlu şekil: Komada gibi yatar.
5. Ajitasyonlu şekil: anksiyete ve aşırı hareketlilik olur.
6. Hezeyanlı melankoli: Paranoid (şüphecilik), başkalarını ve kendini suçlamalar, küçüklük kompleksi, inkarlar.
7. Halüsinasyonlu melankoli: Hayaller görülebilir, işitilebilir.
8. Kronik melankoli: Uzun süren tipidir. Bu hastalığın hastanede tedavisi gerekir. Elektroşok ve ilaç tedavileri uygulanabilir.
Melankoli Tedavisi Nasıl Olur?
Bu hastaların tedavisi psikiyatrist tarafından yapılmalıdır. Vücutta meydana gelen belirtilerin azaltılması ve yok edilmesi için çeşitli ilaçlardan faydalanılır. Kişinin ruh halini düzeltecek ilaçlar başarılı bir şekilde tedavide kullanılır. Kendisine yaşama zevki verecek, dünyanın güzelliklerinden faydalanmasını sağlayacak, kendine güvenini arttıracak bir tedaviyle hastaların sağlığına kavuşması sağlanır. Melankoli bir çeşit depresyonun gizlenmiş halidir. Kişiler kendilerinde bu tür belirtiler olduğunu düşünüyorsa, mutlaka tedavi olmalıdır. Terapi desteği de yadsınamayacak bir fayda sağlar.
Kaynak: 1- https://nalanyilmaz.blogspot.com/2010/04/19-yuzyl-bat-resminde-melankoli.html 2- Psikiyatri Ders Notları
Gülşah Meral Özgür
Psikiyatrist, Psikoterapist
